مراحل پیاده سازی ISO 3834 جوش
مشاوره پیاده سازی استانداردISO 17025:2017
- 1 دستورالعمل پیادهسازی استاندارد ISO 3834
- 1.1 مقدمه و دامنه کاربرد
- 1.2 مراحل پیادهسازی ISO 3834
- 1.3 فرآیند جریان کار جوشکاری
- 1.4 مستندات مورد نیاز ISO 3834
- 1.5 الزامات صلاحیت پرسنل
- 1.6 سطوح کیفیت ISO 3834
- 1.7 نتیجهگیری
- 2 بسته کامل مستندات جوشکاری استاندارد
در مشاوره و پیاده سازی استاندارد جوش ترتیب مراحل و متخصص فنی اهمیت ویژه ای دارد.شرکت عصر کیفیت با بیش از 20 سال سابقه همراه دلسوز شماست.
دستورالعمل پیادهسازی استاندارد ISO 3834
الزامات کیفیت برای جوشکاری در ساختارهای فلزی - نسخه کامل فنی با مثالهای کاربردی
مقدمه و دامنه کاربرد
استاندارد ISO 3834 مجموعهای از الزامات کیفیت برای فرآیند جوشکاری در ساخت سازههای فلزی است. این استاندارد برای تمامی صنایعی که فعالیت جوشکاری انجام میدهند، از جمله:
صنایع تحت پوشش:
۱. ساخت مخازن تحت فشار (Pressure Vessels)
۲. سازههای فلزی ساختمانی (Steel Structures)
۳. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
۴. ساخت کشتی و سازههای دریایی
۵. صنایع خودروسازی و ریلی
۶. نیروگاهها و تاسیسات انرژی
توجه مهم:
ISO 3834 مکمل ISO 9001 است و الزامات خاص کیفیت جوشکاری را مشخص میکند. این استاندارد دارای سه سطح کیفی است:
- سطح ۱ (ISO 3834-2): برای جوشکاریهای با اهمیت زیاد
- سطح ۲ (ISO 3834-3): برای جوشکاریهای با اهمیت متوسط
- سطح ۳ (ISO 3834-4): برای جوشکاریهای با اهمیت کم
مراحل پیادهسازی ISO 3834
۱
بررسی اولیه و تعیین سطح کیفی
تعیین سطح کیفیت مورد نیاز بر اساس نوع محصول و الزامات مشتری
الزامات:
- تعیین کلاس جوش بر اساس استانداردهای طراحی
- شناسایی مواد پایه و مواد مصرفی جوش
- تعیین روشهای جوشکاری قابل قبول
- شناسایی کدها و استانداردهای مورد نیاز
مثال فنی:
محصول: مخزن تحت فشار با ظرفیت ۵۰۰۰ لیتر
مواد پایه: کربن استیل A516 Gr.70
ضخامت: ۲۵ میلیمتر
روش جوشکاری: SMAW (جوش قوس دستی)
سطح کیفی مورد نیاز: ISO 3834-2 (سطح ۱)
کدهای طراحی: ASME Section VIII Div.1
۲
صلاحیتسنجی فرآیند جوشکاری (WPQR)
تأیید فرآیند جوشکاری قبل از شروع تولید
الزامات:
- تهیه روش جوشکاری پیشنهادی (pWPS)
- انجام تست جوش نمونه (Coupon Test)
- تستهای مخرب و غیرمخرب جوش نمونه
- تهیه گزارش صلاحیت فرآیند (WPQR)
- تهیه دستورالعمل جوشکاری (WPS)
مثال فنی:
pWPS شماره: P-2023-001
مواد: A516 Gr.70 به ضخامت ۲۵mm
الکترود: E7018 قطر ۴mm
جریان: ۱۴۰-۱۶۰ آمپر
ولتاژ: ۲۲-۲۴ ولت
سرعت جوش: ۱۵-۲۰ cm/min
پیش گرم: ۱۵۰°C
دمای بین پاسی: ۱۵۰-۲۵۰°C
۳
صلاحیتسنجی جوشکار (WQPR)
تأیید صلاحیت جوشکاران و اپراتورها
الزامات:
- آزمون عملی جوشکار بر اساس کدهای معتبر
- تستهای مخرب جوش آزمون (بند، خم، ماکرو)
- صدور گواهینامه صلاحیت جوشکاری
- ثبت دورههای تجدید صلاحیت
- نگهداری سوابق آموزشها
مثال فنی:
جوشکار: علی محمدی
کد صلاحیت: ASME IX - SMAW - 1G, 2G, 3G, 4G
مواد: کربن استیل تا ۵۰mm ضخامت
الکترود: E7018, E6010
تاریخ آزمون: ۱۴۰۲/۰۵/۱۵
اعتبار گواهی: ۲ سال
آزمونهای انجام شده:
- تست خم ۱۸۰ درجه (Pass)
- تست کشش (UTS: ۵۶۰ MPa)
- تست ماکرو (Acceptable)
۴
کنترل مواد اولیه
کنترل مواد پایه و مواد مصرفی جوش
الزامات:
- صدور گواهی مواد (MTC) برای مواد پایه
- کنترل گواهی مواد مصرفی (الکترود، سیم، فلاکس)
- سیستم شناسایی و ردیابی مواد
- شرایط نگهداری مواد مصرفی
- بازسازی الکترودها (در صورت نیاز)
مثال فنی:
مواد پایه: ورق A516 Gr.70
ضخامت: ۲۵mm
ابعاد: ۲۰۰۰×۶۰۰۰ mm
شماره Heat: ۲۳۰۵۴۷۸
MTC شماره: MT-2305478
تستهای انجام شده:
- ترکیب شیمیایی (C:0.24%, Mn:1.15%)
- تست کشش (Yield: ۳۸۰ MPa)
- تست ضربه در -۲۰°C: ۴۵J
۵
کنترل فرآیند جوشکاری
نظارت بر اجرای جوشکاری مطابق WPS
الزامات:
- استفاده از جوشکاران واجد شرایط
- رعایت پارامترهای WPS
- کنترل پیشگرم و دمای بین پاسی
- کنترل آمپر، ولتاژ و سرعت جوش
مثال فنی:
WPS اجرایی: WPS-001
شماره اتصال: J-۱۲۳
جوشکار: علی محمدی (گواهی شماره ۰۵۶)
تاریخ: ۱۴۰۲/۰۶/۲۰
پارامترهای اندازهگیری شده:
- دمای پیشگرم: ۱۶۰°C (محدوده: ۱۵۰-۲۰۰°C)
- آمپر: ۱۵۲A (محدوده: ۱۴۰-۱۶۰A)
- ولتاژ: ۲۳V (محدوده: ۲۲-۲۴V)
- دمای بین پاسی: ۱۸۰-۲۲۰°C
- تعداد پاس: ۸
۶
کنترل بعد از جوشکاری
بازرسی و تستهای پس از جوش
الزامات:
- تستهای غیرمخرب (NDT) بر اساس طرح بازرسی
- تستهای مخرب (در صورت نیاز)
- کنترل ابعادی و انطباق با نقشه
- بازسازی حرارتی (PWHT) در صورت نیاز
- پاکسازی و رنگآمیزی نهایی
مثال فنی:
طرح بازرسی: ITP-001
تستهای انجام شده:
۱. بازرسی چشمی (VT): ۱۰۰٪ اتصالات
۲. تست مایع نافذ (PT): ۱۰۰٪ اتصالات T
۳. تست رادیوگرافی (RT): ۲۰٪ طول جوش
نتیجه RT: کیفیت B طبق ISO 5817
تست سختسنجی: حداکثر ۲۴۰ HV10
پسگرم: ۶۲۰°C به مدت ۲ ساعت
فرآیند جریان کار جوشکاری
مرحله ۱: بررسی نقشه و مدارک
بررسی کامل نقشههای مهندسی، مشخصات مواد و الزامات مشتری
مرحله ۲: تهیه WPS/pWPS
تهیه روش جوشکاری پیشنهادی و تأیید آن
مرحله ۳: انجام WPQR
انجام آزمون صلاحیت فرآیند جوشکاری
مرحله ۴: صلاحیتسنجی جوشکار
آزمون عملی جوشکاران و صدور گواهینامه
مرحله ۵: اجرای جوشکاری
اجرای جوشکاری تحت نظارت و کنترل پارامترها
مرحله ۶: بازرسی و تست
انجام تستهای غیرمخرب و کنترل کیفیت
مرحله ۷: مستندسازی
تهیه گزارشهای نهایی و بایگانی مدارک
مستندات مورد نیاز ISO 3834
چکلیست مدارک الزامی
الزامات صلاحیت پرسنل
| سمت | حداقل صلاحیت | مسئولیتها | گواهینامه الزامی |
|---|---|---|---|
| سرپرست جوشکاری | لیسانس مهندسی مواد/جوش + ۵ سال سابقه | نظارت کلی، تأیید WPS، کنترل کیفی | CSWIP 3.2 یا IWE |
| بازرس جوش | دیپلم فنی + ۳ سال سابقه | بازرسی چشمی، نظارت بر اجرای WPS | CSWIP 3.1 یا AWS CWI |
| اپراتور NDT | دیپلم فنی + آموزش تخصصی | انجام تستهای غیرمخرب و گزارشدهی | سطح ۲ ASNT در روش مربوطه |
| جوشکار | آموزش فنی حرفهای | اجرای جوشکاری مطابق WPS | گواهی صلاحیت بر اساس کد |
| اپراتور PWHT | آموزش تخصصی عملیات حرارتی | اجرای عملیات حرارتی پس از جوش | گواهی آموزش تخصصی |
سطوح کیفیت ISO 3834
سطح ۱
ISO 3834-2
جوشکاریهای با اهمیت زیاد
کاربرد: مخازن تحت فشار، نیروگاهها
سطح ۲
ISO 3834-3
جوشکاریهای با اهمیت متوسط
کاربرد: سازههای ساختمانی، پلها
سطح ۳
ISO 3834-4
جوشکاریهای با اهمیت کم
کاربرد: سازههای معمولی، اتصالات غیرحساس
مقایسه سطوح کیفیت
| پارامتر | سطح ۱ | سطح ۲ | سطح ۳ |
|---|---|---|---|
| صدور WPS | الزامی | الزامی | توصیه میشود |
| انجام WPQR | الزامی | توصیه میشود | اختیاری |
| صلاحیت جوشکار | الزامی | الزامی | توصیه میشود |
| کنترل مواد | الزامی با MTC | الزامی | توصیه میشود |
| بازرسی چشمی | ۱۰۰٪ | انتخابی | انتخابی |
| تست NDT | مطابق طرح بازرسی | انتخابی | نیاز خاص |
نتیجهگیری
مزایای پیادهسازی ISO 3834
۱. افزایش قابلیت اطمینان اتصالات جوش
۲. کاهش نقصهای جوش و هزینههای اصلاح
۳. بهبود ایمنی سازههای جوش داده شده
۴. افزایش رضایت مشتری و اعتماد به محصول
۵. امکان رقابت در بازارهای بینالمللی
۶. کاهش ریسک خرابی و حوادث
۷. ایجاد سیستم مستندسازی منظم
۸. بهبود مستمر فرآیندهای جوشکاری
زمانبندی پیشنهادی پیادهسازی
فاز ۱
۱ ماه
آموزش و مستندسازی اولیه
فاز ۲
۲ ماه
صلاحیتسنجی و تستها
فاز ۳
۱ ماه
اجرا و ممیزی داخلی
گامهای نهایی برای صدور گواهینامه
بسته کامل مستندات جوشکاری استاندارد
بر اساس ISO 3834، ASME Section IX و استانداردهای بینالمللی
WPS برای مواد مختلف
کربن استیل (A516 Gr.70)
WPS شماره: WPS-CS-001
مواد پایه: A516 Gr.70
ضخامت: 3-50 mm
روش جوشکاری: SMAW (SMAW)
الکترود: E7018
جریان: DCEP
آمپر: 120-180 A
ولتاژ: 22-26 V
سرعت جوش: 10-25 cm/min
پیشگرم: 150°C (حداقل)
دمای بین پاسی: 150-250°C
پسگرم: 620°C به مدت 1 ساعت/اینچ
گاز محافظ: N/A
استنلس استیل 316L
WPS شماره: WPS-SS-001
مواد پایه: AISI 316L
ضخامت: 2-25 mm
روش جوشکاری: GTAW (TIG)
الکترود تنگستن: EWP (2% توریم)
قطر سیم پرکننده: ER316L - 2.4 mm
جریان: DCEN
آمپر: 80-150 A
ولتاژ: 10-14 V
سرعت جوش: 8-20 cm/min
پیشگرم: حداکثر 100°C
دمای بین پاسی: حداکثر 150°C
پسگرم: نیاز نیست
گاز محافظ: آرگون 99.995% - 10-15 L/min
گاز پشتی: آرگون - 5-8 L/min
آلیاژ اینکونل 625
WPS شماره: WPS-NI-001
مواد پایه: Inconel 625 (UNS N06625)
ضخامت: 1.5-12 mm
روش جوشکاری: GTAW (TIG)
الکترود تنگستن: EWLa-1 (لانتانیم)
قطر سیم پرکننده: ERNiCrMo-3 - 1.6 mm
جریان: DCEN
آمپر: 60-120 A
ولتاژ: 10-12 V
سرعت جوش: 5-15 cm/min
پیشگرم: 20-100°C
دمای بین پاسی: حداکثر 100°C
پسگرم: نیاز نیست
گاز محافظ: آرگون + 2-5% هیدروژن
گاز پشتی: آرگون 100%
کنترل حرارت ورودی: ≤ 1.2 kJ/mm
WPQR نمونه با دادههای تست مخرب
گزارش صلاحیت فرآیند جوشکاری - WPQR-2023-001
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| شماره WPQR | WPQR-2023-001 |
| تاریخ آزمون | ۱۴۰۲/۰۶/۱۵ |
| مواد پایه | A516 Gr.70 به ضخامت ۲۵mm |
| روش جوشکاری | SMAW (جوش قوس دستی) |
| الکترود | E7018 قطر ۴mm |
نتایج آزمونهای مخرب:
| نوع آزمون | مشخصات | نتایج | معیار پذیرش | وضعیت |
|---|---|---|---|---|
| تست کشش | ASTM A370 | UTS: ۵۸۰ MPa YS: ۴۹۰ MPa ازدیاد طول: ۲۸٪ |
UTS ≥ ۵۵۰ MPa | ✅ پذیرفته |
| تست خم ۱۸۰° | ASTM E190 | بدون ترک در سطح کشش | بدون ترک > ۳mm | ✅ پذیرفته |
| تست ضربه شارپی | ASTM A370 در -۲۰°C | ۵۲J، ۵۶J، ۴۸J میانگین: ۵۲J |
≥ ۲۷J در -۲۰°C | ✅ پذیرفته |
| آنالیز ماکروسکوپی | ISO 17639 | نفوذ کامل بدون ناخالصی |
نفوذ کامل | ✅ پذیرفته |
| سختسنجی | ISO 9015-1 | HAZ: ۲۲۰-۲۴۰ HV10 فلز جوش: ۲۱۰-۲۳۰ HV10 |
≤ ۳۲۵ HV10 | ✅ پذیرفته |
پارامترهای جوشکاری ثبت شده:
دمای پیشگرم: ۱۶۵°C (کنترل با پیرومتر)
آمپر: ۱۵۵A ± ۵A
ولتاژ: ۲۳V ± ۱V
سرعت جوش: ۱۸ cm/min
دمای بین پاسی: ۱۸۰-۲۲۰°C
تعداد پاس: ۸ پاس
طرح بازرسی (ITP) برای پروژهها
مخازن تحت فشار
خطوط لوله (Pipeline)
سازههای فلزی ساختمانی
گواهی صلاحیت جوشکار بینالمللی
گواهینامه صلاحیت جوشکار - طبق ISO 9606 و ASME IX
گزارشهای تست غیرمخرب (NDT)
گزارش رادیوگرافی (RT)
گزارش شماره: RT-2023-045
تاریخ: ۱۴۰۲/۰۶/۲۰
اپراتور: احمد رضایی (سطح ۲ ASNT)
دستگاه: Seifert ISO-DOL 300kV
فیلم: AGFA D7
نیرو: ۲۲۰kV، ۱۰mA
زمان: ۳.۲ دقیقه
فاصله: ۷۰۰mm
نشانگر: Fe wire IQI (10-16)
قطر کانونی: ۳.۰mm
کشور سازنده: آلمان
نتایج:
اتصال شماره: W-123
طول جوش بازرسی شده: ۱۵۰۰mm
کیفیت فیلم: IQI 10-16 مشاهده شد
نتیجه: کیفیت B طبق ISO 5817
نقایص شناسایی شده:
- یک حفره ۲.۰mm در موقعیت ۴۵۰mm
- دو ذوب ناقص ۱.۵mm در موقعیت ۸۲۰mm
همه نقایص در محدوده قابل قبول استاندارد
توصیه: تعمیر حفره ۲.۰mm و ادامه کار
گزارش اولتراسونیک (UT)
گزارش شماره: UT-2023-078
تاریخ: ۱۴۰۲/۰۶/۲۲
اپراتور: محسن کریمی (سطح ۲ ASNT)
دستگاه: Olympus Omniscan MX2
پروب: ۴MHz، ۶۴ المنت، زاویه ۴۵°
کالیبراسیون: IIW V1 Block
مرجع: DAC Curve با SDH 1.5mm
نتایج:
اتصال شماره: P-456 (لوله به فلنج)
ضخامت: ۲۵.۴mm
سرعت صوتی: ۵۹۲۰ m/s
حساسیت: DAC +2dB
نقایص شناسایی شده:
۱. موقعیت: ۳۵mm از چپ، عمق ۱۲mm
طول: ۸mm، ارتفاع: ۱.۲mm
نوع: Lack of Fusion
سطح: ۱۵٪ DAC (قابل قبول)
۲. موقعیت: ۱۲۰mm از چپ، عمق ۸mm
طول: ۱۵mm، ارتفاع: ۲.۱mm
نوع: Slag Inclusion
سطح: ۲۵٪ DAC (نیاز به تعمیر)
نتیجه نهایی: نیاز به تعمیر منطقه ۲
گزارش مایع نافذ (PT)
گزارش شماره: PT-2023-112
تاریخ: ۱۴۰۲/۰۶/۱۸
اپراتور: مریم علیزاده (سطح ۲ ASNT)
مواد: ARDROX 985P series
حساسیت: سطح ۲
زمان نفوذ: ۱۵ دقیقه
زمان ظهور: ۱۰ دقیقه
نور فرابنفش: ۱۰۰۰ µW/cm²
نتایج:
قطعه: فلنج کلاس ۱۵۰۰
مواد: A105
سطح بازرسی: تمام سطوح جوش
نقایص شناسایی شده:
۱. ترک سطحی در HAZ
طول: ۶mm
موقعیت: لبه فلنج
عمق: سطحی
۲. حفره سطحی
قطر: ۱.۵mm
موقعیت: مرکز جوش
تعداد: ۲ عدد
اقدامات:
ترک ۶mm: نیاز به تعمیر با سنگزنی و جوش مجدد
حفرهها: قابل قبول طبق ISO 23277
استانداردهای مکمل و مرجع
| استاندارد | عنوان | کاربرد | نسخه |
|---|---|---|---|
| ISO 14731 | مسئولیتهای سرپرست جوشکاری | تعریف وظایف و صلاحیتهای Welding Coordinator | 2022 |
| ISO 15609 | مشخصات WPS | فرمت و الزامات تهیه WPS | 2019 |
| ISO 15614 | آزمون صلاحیت فرآیند | روش انجام WPQR و تستهای مخرب | 2021 |
| ISO 9606 | صلاحیت جوشکاران | آزمون و گواهی جوشکاران | 2020 |
| ISO 5817 | معیار پذیرش نقایص جوش | تعیین محدوده قابل قبول نقایص | 2023 |
| ISO 10042 | جوشکاری آلومینیوم | الزامات کیفیت جوش آلومینیوم | 2018 |
| ASME Section IX | الزامات جوشکاری | WPS, WPQR, WQPR برای مخازن تحت فشار | 2023 |
| AWS D1.1 | جوشکاری سازههای فولادی | الزامات جوشکاری ساختمانی | 2020 |
نکات کلیدی پیادهسازی موفق
نقش سرپرست جوشکاری (ISO 14731)
- حداقل مدرک: کارشناسی مهندسی مواد/جوش
- گواهی IWE یا معادل آن
- مسئولیت تأیید WPS و WPQR
- نظارت بر صلاحیت جوشکاران
- بررسی و تأیید گزارشهای NDT
الزامات مستندسازی
- تهیه QWI (دستورالعمل کیفیت جوشکاری)
- ثبت سوابق پارامترهای جوش
- بایگانی حداقل ۱۰ سال مدارک
- سیستم ردیابی مواد و جوشکار
- گزارشهای NCR و اقدامات اصلاحی
پایش و بهبود مستمر
- تعیین شاخصهای کلیدی (KPI)
- تحلیل آماری نقایص جوش
- بازنگری مدیریت سالانه
- آموزش مستمر پرسنل
- بهروزرسانی مستندات
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) پیشنهادی:
۱. نرخ نقص جوش (Defect Rate): ≤ ۲٪ بر اساس گزارشهای NDT
۲. نرخ بازرسی مجدد (Re-inspection Rate): ≤ ۵٪
۳. رضایت مشتری (Customer Satisfaction): ≥ ۹۰٪
۴. زمان تحویل (On-time Delivery): ≥ ۹۵٪
۵. هزینه اصلاحات (Rework Cost): ≤ ۳٪ از ارزش پروژه
۶. حوادث جوشکاری (Welding Accidents): صفر
۷. انطباق با WPS (WPS Compliance): ۱۰۰٪
دیدگاهتان را بنویسید